Choroby oczu dotykają wiele osób w każdym wieku. Mogą być zarówno wrodzone, jak i nabyte. Często rozwijają się z wiekiem — fizjologicznie u człowieka występuje tzw. starczowzroczność. Każda wada wzroku wymaga jednak specjalistycznej diagnozy, aby ustalić jej przyczyny i zaplanować właściwe skorygowanie. Dobrze leczone schorzenia mogą zostać zahamowane i nie pogłębić się dalej, niektóre można także całkowicie wyleczyć. Jakie są najpopularniejsze wady wzroku?
Dalekowzroczność
Nadwzroczność to wada wzroku, która należy do tych występujących najczęściej. Występuje wtedy, kiedy pacjent dobrze widzi z daleka, ale słabo z bliska. Fizjologicznie występuje u części dzieci i zanika z wiekiem, a także u osób po 40-45 roku życia, kiedy to nazywa się starczowzrocznością. Ta ostatnia sytuacja opisana jest w dalszej części artykułu. Dalekowzroczność może pogarszać się z wiekiem.
W przebiegu tej choroby oczu obraz powstaje za siatkówką. Predyspozycje do tego schorzenia mogą być dziedziczne. Może powstawać także wtórnie, np. w przebiegu cukrzycy. Leczy się ją, stosując okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Trwałe efekty daje laserowa korekcja wzroku, refrakcyjna wymiana soczewek lub soczewki fakijne.
Krótkowzroczność
Krótkowzroczność występuje jeszcze częściej, niż dalekowzroczność. Jest w zasadzie jej przeciwieństwem — obraz powstaje przed siatkówką, a pacjent widzi doskonale z bliska, ale bardzo słabo z daleka. Rzadziej jest wrodzona i nigdy nie jest fizjologiczna — wynika z czynników genetycznych i środowiskowych. Powodować i pogłębiać ją mogą długie godziny przed monitorami, smartfonami, ale także nieodpowiednia dieta, nadmierny stres i mało ruchu.
Krótkowzroczność również leczy się za pomocą okularów i soczewek kontaktowych. Trwałe efekty gwarantuje jedynie laserowa korekcja wzroku. Lepiej nie rezygnować ze szkieł korekcyjnych, gdyż nieleczona krótkowzroczność prowadzi nie tylko do pogłębienia się wady, ale także do rozwoju jaskry, zaćmy, zmętnienia rogówki czy odwarstwienia siatkówki. Są to poważne choroby, które znacznie obniżają jakość życia chorego i wymagają leczenia — często operacyjnego. Lepiej więc im zapobiegać.
Astygmatyzm
Astygmatyzm, znany także jako niezborność, to wada wzroku objawiająca się nieostrym widzeniem obrazu niezależnie od odległości. Wywołuje ją zniekształcenie rogówki oka. Może występować wraz z pozostałymi schorzeniami lub samodzielnie. Najczęściej jest dziedziczny, ale może także zostać nabyty, np. wskutek urazu lub pracy przy słabym oświetleniu. Dzieli się on na astygmatyzm regularny i nieregularny — w zależności od liczby osi optycznych oka.
Korygować można go okularami, szkłami kontaktowymi, a także specjalnymi żelami nakładanymi na rogówkę.
Zez
Zez jest efektem osłabienia mięśni oczu. W efekcie kąt patrzenia jednego oka jest inny, niż drugiego. Dzieli się na zez towarzyszący — kiedy kąt odchylenia jednego oka jest stały — i na zez ukryty, który występuje okresowo. W tym drugim przypadku przez większość czasu mózg kontroluje ustawienie oczu i pozostają one w prawidłowej pozycji.
Rozwojowi zeza sprzyja obniżenie ostrości wzroku w jednym oku. Podejmowane leczenie to najczęściej specjalne ćwiczenia oraz zabiegi chirurgiczne.
Starczowzroczność
Choroby oczu rozwijają się fizjologicznie wraz z wiekiem. Szczególnie trzeba w tym miejscu wyróżnić starczowzroczność, czyli prezbiopię. Występuje ona niemal u wszystkich ludzi w okolicach 40-45 roku życia i nasila się z wiekiem. Najpóźniej, z oczywistych względów, dotyka osób, które wcześniej cierpiały na krótkowzroczność. Pierwszym objawem jest czytanie na wyciągniętych rękach (wyprostowanych w stawach łokciowych) lub przeglądanie smartfona z oddali. W przypadku zauważenia takich objawów u siebie lub u bliskich należy czym prędzej wybrać się do okulisty, aby dopasować odpowiednie szkła korekcyjne. Pozwoli to spowolnić bieg choroby i podniesie komfort codziennego funkcjonowania.